Oudere werknemer
Oudere werknemer

Productiviteit van 50-plussers, hoe zit het echt?

Oudere werknemers zijn productiever dan veel mensen denken. Daarvoor zijn wel de juiste omstandigheden nodig. Experts Marc en Roos Schabracq laten zien hoe je 50-plussers tot hun recht laat komen.

Over prestaties en productiviteit van oudere werknemers bestaan veel vooroordelen. Zo gelden zij als improductief. Ten onrechte, blijkt uit Amerikaans onderzoek. En dat is opmerkelijk, omdat zulke vooroordelen zichzelf vaak waarmaken en hier dus kennelijk niet. Net zo opmerkelijk is het dat veel 50-plussers zelfs aanzienlijk beter presteren dan hun jongere collega’s. Tenminste, zolang je hun werk niet verarmt en ze voldoende vrijheid van handelen geeft.

Waar 50-plussers gemiddeld minder snel zijn in puur productiewerk, blijken ze in de regel minder slordig en verstoren ze de productie minder. Voor zover hun capaciteit om het werk te doen wel achteruitgaat, blijft er doorgaans voldoende reservecapaciteit over om de klus toch te klaren. Ook ontwikkelen 50-plussers slimmere en betere manieren van werken. Ze verdelen hun krachten beter door meer en minder belastende taken af te wisselen en te pauzeren wanneer dat nodig is. Dit vereist wel enige vrijheid om het werk zelf in te richten.

Welke aanpak werkt het best?

Vaak helpt het als je 50-plussers zich laat concentreren op taken waarin zij het beste zijn en waarin zij zich nog kunnen ontwikkelen. Een individuele aanpak dus. De desbetreffende medewerkers moeten dan wel hun behoeften en mogelijkheden aangeven. Om tot faire afspraken te komen over duurzame taakverdelingen, moet je hier uiteraard wel hun directe collega’s bij betrekken.

In afzonderlijke gevallen kun je op een rij zetten waar iemand in zijn werk daadwerkelijk last van heeft. Kom dan niet in de verleiding om antwoorden in de mond te leggen. Vraag eerst: ‘Waarin ben je beter geworden?’ Dan pas: ’Wat valt je moeilijker?’ Ga vervolgens samen met de betrokkene na wat er mogelijk is. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om:

  • gerichte scholing
  • het werk anders inrichten
  • een ander takenpakket
  • een andere functie

Let op verborgen taken

Het grotere verantwoordelijkheidsgevoel van veel oudere werknemers keert zich tegen hen als het gaat om targets halen. Zij verrichten vaak veel belangrijk werk dat niet tot hun taken behoort, zonder daar veel woorden aan vuil te maken. Daardoor valt dit vaak amper op, ook al is het onmisbaar voor een soepele gang van zaken. Een aantal voorbeelden:

  • tijd besteden aan relaties met klanten, leveranciers, vakgenoten, concurrenten, arbofunctionarissen en andere inspecteurs
  • belangrijk werk oppakken dat blijft liggen
  • verstoringen in werkprocessen signaleren en helpen oplossen
  • voor vliegende keep spelen als er iemand uitvalt
  • inspringen als ergens het productieproces stokt
  • voorraden op tijd aanvullen
  • kleine reparaties verrichten
  • informeel optreden als adviseur, verwijzer, intermediair, vraagbaak en mentor
  • nieuwe medewerkers en uitzendkrachten inwerken
  • helpen conflicten te voorkomen en op te lossen
  • de missie en de organisatiecultuur bewaken en overdragen

Je kunt dit lijstje gebruiken als een provisorische checklist in je gesprekken met 50-plussers, maar andere taken spelen hier ongetwijfeld ook een rol. Als je dergelijke ‘onzichtbare’ taken erkent, dan draag je bij aan de samenstelling van een passend takenpakket.

Andere voordelen

Behalve dat oudere werknemers gemiddeld minder vaak verzuim­en, houden zij zich beter aan de veiligheidsvoorschriften en zijn zij minder vaak slachtoffer van bedrijfsongevallen. Ook ligt hun verloop relatief laag. Zo vormen ze de stabiele factor bij uitstek en dragen ze bij aan de continuïteit. Hun geringere verloop leidt ook tot besparingen op de werving, selectie en training van nieuwe werknemers.

Verder maken 50-plussers doorgaans geen gebruik van zwangerschaps- en ouderschapsverlof en maken zij amper kosten voor kinderopvang. Allemaal argumenten om zuinig op ze te zijn. Wel zijn vooral vrouwelijke 50-plussers gemiddeld wat meer tijd kwijt aan de verzorging van oudere familieleden.

Al met al leveren oudere werknemers doorgaans unieke en onmisbare bijdragen. Zo kunnen zij voor het bedrijf in deze tijd het verschil uitmaken tussen ten onder gaan, overleven en bloei. Dit vereist wel dat de organisatie ze goed behandelt en inzet.

Zie voor meer hierover het boek 50+ aan het werk van Marc en Roos Schabracq (ISBN 9789082403800).

Marc Schabracq

Marc Schabracq is organisatieadviseur en auteur. Hij werkt met zijn dochter Roos in een eigen adviesbureau. Hij is specialist in de menselijke kanten van verandering in organisaties. Zijn specialismen zijn organisatiecultuur, persoonlijke transities, stressmanage­ment, oudere medewerkers en wijsheid. Hij heeft hierover veel boeken en artikelen gepubliceerd.

Whitepapers en online tests