Werken op koopzondag, hoe zit dat?

Werken op koopzondag

In de detailhandel is werken op zondag heel normaal geworden. In steeds meer steden en dorpen is het regelmatig koopzondag. Als winkelier moet je je daarbij houden aan de winkeltijdenwet. Maar hoe zit het met de inzet van personeel op zondag?

Je kunt je werknemers niet zomaar verplichten om op zondag te werken. Als werkgever heb je te maken met de regels van de Arbeidstijdenwet. Daarnaast kunnen in je cao belangrijke regels staan over werken op zondag.

• Arbeidstijdenwet

Volgens de Arbeidstijdenwet (atw) hoeven werknemers in Nederland in de basis niet op zondag te werken, behalve als ze ermee instemmen óf als het strikt noodzakelijk is om het werk goed te kunnen doen. Voor de detailhandel geldt die uitdrukkelijke noodzaak niet.

Je kunt met je werknemers dus wel afspraken maken over werken op koopzondag. Dat kan individueel, maar in veel gevallen is dit al gedaan via een cao.

Test: Klaar voor personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Start de test

• Cao detailhandel

In de collectieve arbeids­overeenkomst (cao) voor jouw type winkel staan specifieke regels over werken op koopzondag. Je hebt verschillende cao's in de detailhandel. Volgens de meeste cao's mag je werknemers op zondag inzetten, maar er gelden wel extra bepalingen.

Voorbeeld: volgens de cao retail non food mag je werknemers inroosteren om te werken op koopzondag, maar niet elke week. Werknemers hebben wel recht op één roostervrije zaterdag of zondag per maand.

Daarnaast mag je volgens deze cao werknemers niet verplichten om meer dan vijf dagen per week te werken. Verder moeten ze één keer per maand twee aaneengesloten dagen vrij krijgen, bijvoorbeeld een weekend. Dit mag je in overleg met je werknemer inplannen.

• Arbeids­overeenkomst

Als jouw bedrijf niet onder een cao valt, kun je bedrijfsbreed afspraken invoeren over werken op zondag. Dit doe je via een eventuele ondernemingsraad (or) of personeels­vertegenwoordiging (pvt).

Je kunt ook met iedere werknemer afzonderlijk afspraken maken over werken op zondag. Die afspraken leg je vast in zijn of haar arbeids­overeenkomst of een toevoeging daarop.

Verplicht werken op koopzondag?

Mag je een werknemer verplichten om op zondag te werken? De cao retail non-food zegt daarover het volgende:

"Werken op zon- en feestdagen gebeurt vrijwillig. De werkgever kan de medewerker op zondag arbeid laten verrichten als de medewerker daarmee instemt (conform de Arbeidstijdenwet). Lukt het de werkgever niet om op feestdagen die niet op een zondag vallen met vrijwilligers de bezetting rond te krijgen, dan kan hij een medewerker tot werk verplichten, tenzij deze aantoonbare gewetensbezwaren heeft."

Luistertip! Ondernemen is vooruitziet

Ondernemer Simone van Trojen startte 15 jaar geleden met La Dress: één jurk voor alle gelegenheden. In eerste instantie verkocht ze haar jurken alleen online, daarna veranderde er veel. Het bedrijf groeide hard.

Luister de podcast over dingen uit handen durven geven, het lean and mean maken van haar organisatie en inspelen op de coronacrisis.

Recht op vrije zondagen

Als je werknemer ermee akkoord is om op zondagen te werken, betekent dit niet dat je hem elke zondag mag inroosteren. Een werknemer heeft namelijk recht op minimaal 13 vrije zondagen per jaar (in 52 achtereenvolgende weken).

Van deze regel mag je alleen afwijken als in je cao een lager aantal vrije zondagen is afgesproken en je werknemer daarmee instemt. Doet hij dat niet, dan behoudt hij zijn recht op 13 vrije zondagen per jaar.

Vrije zondag volgens cao retail

Als je bedrijf onder de cao retail non food valt of een cao die daaraan is gekoppeld, dan moet je rekening houden met de volgende regels:

• Je werknemers hebben recht op één roostervrije zaterdag of zondag per maand. 
• Je mag werknemers niet verplichten om meer dan vijf dagen per week te werken.
• Je moet werknemers één keer per maand twee dagen achter elkaar vrij geven. In het weekend of twee andere dagen. Dit mag je in overleg met je werknemer afspreken.

Extra loon op koopzondag?

In de Nederlandse wet staat niets over het betalen van extra loon of toeslagen voor werken op koopzondag. In je cao kunnen wel regels staan voor extra beloning voor zondagswerk. Dit wordt ook wel zondagstoeslag genoemd.

Veel cao’s kennen een toeslagregeling van een vast percentage van het normale loon. Supermarkten geven bijvoorbeeld een zondagstoeslag van 100 procent. Dubbel loon dus. Veel andere cao's in de detailhandel schrijven een zondagstoeslag van 50 procent voor.

Zondagstoeslag cao retail non food

Volgens de cao retail non food is de toeslag voor het werk op zondag 50 procent. Je moet dus 50 procent extra betalen voor werken op koopzondag. Dat is voor veel werknemers een aantrekkelijke reden om op zondag te werken.

Zondagstoeslag

Controleer in je cao de regels over zondagstoeslag. Bespreek dit ook met je werknemers en leg afspraken over werken op zondag goed vast in de individuele arbeids­overeenkomst. Daarmee voorkom je onnodige verrassingen en potentiële arbeidsconflicten.

Regels voor jonge werknemers

Voor werknemers onder de 18 jaar gelden extra regels voor werken op koopzondag. Ook als het gaat om een bijbaantje, vakantiewerk of een stage moet je goed opletten als werkgever. 

Er zijn enkele afwijkende regels voor werktijden van jongeren, namelijk:

• Jongeren van 13 en 14 jaar mogen niet op zondag werken.
• Jongeren van 15, 16 en 17 jaar mogen alleen op zondag werken als dat nodig is vanuit de aard van het werk en de bedrijfsomstandigheden. Je moet deze noodzaak in het arbeidscontract vermelden en toestemming vragen aan je ondernemingsraad, de personeels­vertegenwoordiging of de jongere zelf.
  • Voor 15-jarigen geldt bovendien dat:
    • toestemming van de ouders/verzorgers vereist is;
    • zij per 16 zondagen minimaal 5 zondagen vrij moeten zijn;
    • zij vrij moeten zijn op de zaterdag voorafgaande aan de zondag waarop zij werken.
  • 16- en 17-jarigen moeten per jaar minimaal 13 vrije zondagen hebben. Minder mag, maar alleen als dat in de cao is vastgelegd. Dit komt overeen met de regel voor volwassenen.

Lees meer over de regels voor pauzes en werktijden van 15- en 16-jarigen.

Heb je personeel in dienst?

Dat is goed nieuws, want daarmee bouw je aan de continuïteit van je bedrijf. Met dit pakket aan personeels­­verzekeringen dek je de risico’s af en zorg je goed voor je personeel.

Zo beperk je risico's

Meer vragen over werken op koopzondag

• Wat zegt de wet over werken op koopzondag?Volgens de Arbeidstijdenwet hoeven werknemers in principe niet op zondag te werken, behalve als dit noodzakelijk is om het werk goed te doen. Werkgevers en werknemers mogen zelf afspraken maken over werken op koopzondag. Die regels staan in een cao, arbeidscontract of personeels­reglement.
• Wanneer is werken op koopzondag verplicht?Je kunt werknemers niet zomaar verplichten op koopzondag te werken. Dit mag alleen als zij akkoord zijn met de afspraken over zondagswerk in het contract of de cao. Een werknemer heeft recht op minimaal 13 vrije zondagen in een jaar. Volgens de cao retail hebben werknemers ook recht op één roostervrije zaterdag of zondag per maand.
• Moet je meer loon betalen voor werken op zondag?De wet zegt niets over extra loon of toeslagen voor werken op zondag. Er kunnen wel regels in je cao staan over een verplichte zondagstoeslag. En anders kun je zelf afspraken maken met je personeel over extra loon op zondag. Volgens de cao retail non food moet je 50 procent extra betalen voor werken op koopzondag.
• Hoe zit het met werken op feestdagen?Voor het werken op feestdagen gelden vrijwel dezelfde regels als voor werken op zondag. Er bestaan geen wettelijke vrije dagen. De regels voor feestdagen staan in de cao of in het arbeidscontract. Per branche of per bedrijf zijn er dan ook grote verschillen.