6 verboden om een sollicitant af te wijzen

1. Sollicitant afwijzen op leeftijd

Het is volgens de Nederlandse wet verboden om een sollicitant af te wijzen omdat deze te oud of te jong is. Ieder jaar zijn er verschillende rechtszaken omdat een sollicitant te horen heeft gekregen dat hij of zij ‘te oud’ zou zijn voor een bepaalde functie.

• Sollicitant is te jong

In enkele gevallen mag je een sollicitant wel afwijzen omdat hij een bepaalde leeftijd heeft. Een kandidaat die nog geen 18 jaar oud is, mag worden afgewezen voor een functie als de jeugdige leeftijd de uitoefening van de functie in de weg staat. Dit is bijvoorbeeld het geval bij werk na 11 uur ’s avonds. 

• Sollicitant is te oud

In enkele gevallen is het ook toegestaan iemand af te wijzen vanwege zijn hoge leeftijd. Als werkgever moet je dan duidelijk aangeven welke legitieme doelstelling je nastreeft met de uitsluiting van oudere of meer ervaren kandidaten.

Bijvoorbeeld omdat er voor de functie een duur opleidingstraject nodig is en je als bedrijf nog zeker tien jaar de vruchten wil plukken na zo'n opleiding.

De uitsluiting van meer ervaren kandidaten moet echt bijdragen aan een zwaarwegend belang van je bedrijf ('passend middel') en moet redelijkerwijze te verantwoorden zijn (‘noodzakelijk middel’).

Dat iemand 'vanwege zijn leeftijd niet in het team past' is niet genoeg en dus een verboden reden om iemand af te wijzen.

• Senior- of junior-functie?

Je mag wel iemand afwijzen omdat hij nog niet genoeg ervaring heeft. De termen ‘junior’ en 'senior' in een functiebeschrijving geven de zwaarte van de functie aan en staan los van leeftijd. Je mag hierbij alleen een ondergrens (minimum aantal jaren ervaring) hanteren.

2. Sollicitante afwijzen vanwege zwangerschap

Een vrouw afwijzen omdat zij zwanger is, is niet toegestaan. Vragen of er een kinderwens is in de nabije toekomst, is eveneens verboden tijdens het sollicitatiegesprek.

Er is ook geen reden om aan te nemen dat de sollicitant zelf met de informatie op de proppen komt. Het is niet verplicht om tijdens een sollicitatiegesprek te vertellen dat je zwanger bent.

Klaar voor (meer) personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Doe de checklist

3. Sollicitant afwijzen i.v.m. gezondheid

Als potentieel werkgever vragen naar de lichamelijke gezondheid van een sollicitant, is uit den boze. Op een dergelijke vraag mag de kandidaat ook weigeren antwoord te geven.

De enige uitzondering hierop is dat je wel mag vaststellen of een medewerker lichamelijk in staat is om de werkzaamheden die bij de functie horen uit te oefenen.

Gaat het bijvoorbeeld om een toekomstig horecamedewerker en moet deze minimaal vier uur achtereen kunnen staan? Dan mag je wel vragen of iemand daartoe in staat is.

Een sollicitant hoeft in de meeste gevallen niet te vertellen over gezondheidsproblemen. Dat is alleen verplicht wanneer tijdens het werk problemen kunnen ontstaan door de ongemakken.

Aanstellingskeuring

Andere vragen over de gezondheid mogen alleen gesteld worden tijdens een aanstellingskeuring - een medische keuring die onderdeel uitmaakt van het sollicitatieproces. Aankomend personeel mag alleen gekeurd worden als er in de vacature staat dat dit onderdeel uitmaakt van de sollicitatie.

Voor werkgevers is het belangrijk om te weten dat alleen een geregistreerd (bedrijfs)arts de keuring mag uitvoeren. Deze arts mag alleen die sollicitant onderzoeken die - mits de keuring goed verloopt - wordt aangenomen.

Voordat de keuring plaatsvindt moet de sollicitant schriftelijk te horen krijgen wat het doel is van de keuring en wat voor vragen en onderzoeken deel uitmaken van de keuring.

4. Sollicitant afwijzen vanwege taaleis

Iemand afwijzen omdat deze de Nederlandse taal niet genoeg meester is, mag in principe niet. Er zijn enkele uitzonderingen. Zo mag van een aankomend docent Nederlands worden gevraagd dat deze de taal uitstekend beheerst.

Stelregel hierbij is dat de taal een specifieke eis moet zijn om de functie goed uit te kunnen voeren.

5. Sollicitant afwijzen vanwege afkomst

Iemand afwijzen omdat deze niet uit Nederland afkomstig is, is verboden. Positieve discriminatie op basis van afkomst is vaak wel toegestaan. Wanneer binnen je bedrijf voornamelijk autochtone Nederlanders werken, mag een werkgever er voor kiezen om iemand met een niet-Nederlandse achtergrond voorrang te geven.

6. Sollicitant afwijzen vanwege religie

In principe is iemand afwijzen vanwege geloof verboden. Uitzondering hierop is bijvoorbeeld een verpleegster in een gereformeerd ziekenhuis.

Omdat de religie van de sollicitant hierbij een onderdeel is van de uitstraling van het hospitaal, mag specifiek worden gevraagd naar mensen die gereformeerd zijn. Voor een medewerker in hetzelfde ziekenhuis die geen contact heeft met patiënten mag dit niet worden gevraagd.

Sollicitant netjes afwijzen? Lees het artikel 'Een sollicitant netjes afwijzen, zo doe je dat'.

Bronnen: Rijksoverheid.nl, College voor de Rechten van de Mens

Heb je personeel in dienst?

Dat is goed nieuws, want daarmee bouw je aan de continuïteit van je bedrijf. Met dit pakket aan personeels­­verzekeringen dek je de risico’s af en zorg je goed voor je personeel.

Zo beperk je risico's