Prestatiebeloning, hoe werkt dat?

De prestatiebeloning wordt ook wel flexibele, variabele of resultaatafhankelijke beloning genoemd. Het hoeft trouwens niet altijd om een geldbedrag te gaan. Je kunt ook een passend cadeau als beloning geven.

Wat is een prestatiebeloning?

Een prestatiebeloning is in de meeste gevallen een loonsverhoging of een eenmalige bonus gekoppeld aan een prestatie. De prestatiebeloning wordt gewoonlijk aan het einde van een afgesproken periode – meestal een volledig kalenderjaar – toegekend.

Een bonus is een van de meest bekende vormen van prestatiebeloning. Maar je kunt ook kiezen voor variabel loon, provisie, winstdeling, loonsverhoging of een cadeau. Bekijk hier zes voorbeelden van prestatiebeloningen.

Zorg wel dat de beloning van tevoren helder is

Dan weet je werknemer waarvoor hij het doet. Pas de beloning niet tussentijds aan. Dit kan tot vervelende misverstanden en zelfs rechtszaken leiden. Teleurstelling of een conflict na een goede prestatie – daar zit niemand op te wachten.

Waarom werken met een prestatiebeloning?

Met een prestatiebeloning stimuleer je medewerkers een bepaald doel te halen. Het kan ze aansporen gericht te werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dit zorgt ervoor dat je bedrijf groeit en je werknemers betrokken blijven bij de bedrijfsdoelen.

Je kunt een prestatiebeloning individueel toekennen of aan meerdere werknemers tegelijk als zij in teamverband een bepaald doel hebben gehaald.

Waaraan meet je de prestatie af?

Je kunt de prestatiebeloning koppelen aan het functioneren van je medewerker. Als een medewerker ‘uitstekend’ of ‘goed’ scoort kun je daar een passende beloning tegenover stellen. Het jaarlijkse beoordelingsgesprek of functioneringsgesprek is dan ook een goed moment om een bonus of loonsverhoging voor een werknemer te overwegen.

Functieomschrijving

Ter voorbereiding op die gesprekken vergelijk je de resultaten die de medewerker het afgelopen jaar heeft behaald met de gestelde doelen, bijvoorbeeld de eisen en competenties in zijn functieomschrijving. Zo kom je tot een goed onderbouwde beoordeling.

Elk jaar nieuwe doelen afspreken

Spreek ieder jaar nieuwe doelen af, eventueel in overleg met je medewerker. Als de werknemer bijvoorbeeld rechtstreeks verantwoordelijk is voor een deel van de productie kun je een persoonlijk productiedoel bepalen.

Hetzelfde geldt voor verkoop. Denk zo bij ieder type medewerker na of er een goed te meten prestatie te behalen is - het liefst een objectief doel, zodat er geen misverstand over kan bestaan. Leg vervolgens goed vast welke beloning bij welke prestatie hoort.

Gebruik een scorebord

Zorg bijvoorbeeld voor een groot beeldscherm op de werkvloer waarop real-time de resultaten per medewerker, team en/of het hele bedrijf te zien zijn. Zo maak je de gestelde doelen zichtbaar voor iedereen en wordt het voor medewerkers een uitdaging goed te scoren.

Is de prestatiebeloning onderdeel van het loon?

Ja. De prestatiebeloning is onderdeel van het loon en moet apart op de loonstrook worden vermeld. Een prestatiebeloning is iets anders dan vakantiegeld en een eindejaarsuitkering of dertiende maand.

Dit zijn namelijk vaste beloningen die los staan van een bepaalde prestatie. Al deze beloningen worden door de belastingdienst als onderdeel van het totale loon gezien.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's

Wet Minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML)

Als je met prestatiebeloningen gaat werken mag het niet tot een situatie leiden die in strijd is met de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML). Ook al presteert een medewerker niet goed, hij heeft in ieder geval recht op het minimumloon.

Bovenop het minimumloon ben je als werkgever vrij om de verdere beloning in te richten. Dit leg je vast in de arbeids­overeenkomst. Een prestatiebeloning komt bovenop het afgesproken loon. De medewerker kan er in principe niet op achteruitgaan qua basisloon, tenzij hij hier schriftelijk mee instemt.

Geef je een zieke medewerker ook een prestatiebeloning?

Als een medewerker door ziekte een bepaalde periode niet kan werken, ben je als werkgever wel verplicht het prestatieloon uit te keren dat de medewerker in ‘gezonde omstandigheden’ gemiddeld verdiend zou hebben in die periode.

Als de medewerker de prestatie redelijkerwijs niet behaald zou hebben zonder ziekte­verzuim, hoef je de beloning natuurlijk niet toe te kennen.

Wat zijn de nadelen van een prestatiebeloning?

Een prestatiebeloning kan een averechts effect hebben. Bij sommige werknemers werkt het verstikkend. De werkdruk wordt dan te groot, waardoor ze juist minder presteren. Of het leidt zelfs tot ongezonde concurrentie op de werkvloer en individualisme.

Daarnaast kost het je bedrijf geld als de prestatiebeloningen niet in lijn zijn met de extra winst die erdoor wordt behaald. Het kost natuurlijk ook de nodige tijd om een goed systeem van prestatiebeloningen in te voeren.

Niet verplicht 

Je bent niet verplicht de prestatiebeloningen bedrijfsbreed in te voeren. Denk goed na welk type werknemers deze financiële prikkel nodig hebben.

Je kunt bijvoorbeeld alleen de werknemers kiezen met een commerciële functie. Laat je werknemers ook meedenken over de prestatie waarop ze afgerekend willen worden. Dat voelt al heel anders en kan weer voor extra betrokkenheid zorgen.

Heb je personeel in dienst?

Dat is goed nieuws, want daarmee bouw je aan de continuïteit van je bedrijf. Met dit pakket aan personeels­­verzekeringen dek je de risico’s af en zorg je goed voor je personeel.

Zo beperk je risico's