Agressie en geweld op het werk, 5 tips voor ondernemers

Agressie en geweld op de werkvloer

Agressie en geweld op jouw werkvloer kan vervelende gevolgen hebben. Niet alleen voor je werknemers die ermee te maken krijgen. Denk ook aan hogere kosten door verzuim en verloop van je personeel, een negatief werkgeversimago en zelfs juridische aansprakelijkheid. De arbeidsmarkt is krap, werknemers zijn mondiger en de verwachtingen van werkgevers zijn hoger dan ooit.

Agressie en geweld zijn in de Arbowet opgenomen onder ‘psychosociale arbeidsbelasting’. Werkgevers zijn op grond van deze wet verplicht om een beleid te voeren dat erop gericht is om deze vorm van arbeidsbelasting te voorkomen of te beperken.

Tip 1. Creëer een veiligheids- en bewustzijnscultuur op de werkvloer

Veel ondernemers denken: “Bij ons speelt dit niet.” Maar juist in kleinere en middelgrote bedrijven kan grensoverschrijdend gedrag onder de radar blijven. 

• Organiseer jaarlijkse (online) trainingen zodat iedereen weet wat wel en niet acceptabel is.
• Bespreek expliciet ook digitale vormen van agressie (denk aan agressie en pesterijen via Teams, WhatsApp, social media, mails of Slack).
• Geef zelf het goede voorbeeld door open communicatie en nul tolerantie te tonen.

Geweld, agressie of intimidatie op de werkvloer is een schending van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) en daarmee strafbaar. Zorg dat je personeel weet dat dit een serieuze zaak is en maak duidelijk wat het standpunt is van je bedrijf. 

Test: Klaar voor personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Start de test

Tip 2. Maak het signaleren bespreekbaar en het melden laagdrempelig

Werknemers die het slachtoffer zijn van agressie, geweld of intimidatie, zullen mogelijk niet direct aan de bel trekken, omdat ze zich schamen, in de war zijn, bang zijn voor herhaling, intimidatie of andere gevolgen. Creëer dus een bedrijfscultuur waarin dit soort zaken bespreekbaar zijn.

• Stel een vertrouwenspersoon aan die hier goed mee om kan gaan of een (anonieme) klachtenprocedure. Voor mkb’ers zijn er ook collectieve oplossingen via arbodiensten.
• Organiseer een training, praatsessies of een personeels­vergadering om dit onderwerp aan te kaarten. Je kunt er ook tijdens een functioneringsgesprek naar vragen. Bied meerdere kanalen aan om het te melden: niet alleen een gesprek, maar ook een anonieme online tool of eventueel een meldapp.
• Train leidinggevenden om signalen vroeg te herkennen. Als je vermoedens hebt van agressie, geweld of intimidatie tegenover een werknemer, kun je er ook direct naar vragen. Bij het mogelijke slachtoffer, maar zeker ook bij de mogelijke dader. 

Probeer ervoor te zorgen dat je werknemers hier ook meer oog voor krijgen en elkaar aanspreken op twijfelachtig gedrag.

Tip 3. Breng risico's in kaart

• Als werkgever ben je verplicht om een beleid te voeren gericht op voorkoming en beperking van agressie en geweld. Ieder bedrijf met personeel moet daarom een risico-inventarisatie- en evaluatie (RI&E) maken. Hiermee breng je in kaart welke risico’s je werknemers lopen bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Denk bijvoorbeeld aan ruimtes en situaties waar je personeel uit het zicht is en waar geweld of intimidatie gemakkelijk zou kunnen plaatsvinden. 
  
  Maak een plan om dit soort situaties te voorkomen en voer het plan uit. Denk aan betere verlichting en cameratoezicht, voldoende bezetting of voorlichtingsborden op de werkplek. Analyseer niet alleen fysieke risico’s, maar ook digitale- en thuiswerkplekken: waar lopen medewerkers gevaar voor online agressie of privacy-schendingen?

De verplichte RI&E (Risico-inventarisatie en -evaluatie) moet sinds 2023 ook expliciet ingaan op psychosociale arbeidsbelasting (PSA). In 2025 kijken inspecties hier scherper op. Ook het Burgerlijk Wetboek beschermt werknemers tegen agressie: Op grond van artikel 7:658 heeft de werkgever een zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving.

• Gebruik moderne hulpmiddelen: sommige bedrijven zetten al AI-tools in om patronen in klachten of chatverkeer te signaleren. 

Let wel op de privacywetgeving (AVG).

Tip 4. Werk met een gedragscode en sancties

Om je personeel duidelijke instructies te geven over gewenst en ongewenst gedrag, is het slim om een gedragscode op te stellen. In een gedragscode leg je de belangrijkste gedragsregels vast. Je personeel is verplicht zich hieraan te houden. 

Kijk bijvoorbeeld hoe je een gedragscode in de horeca maakt.

• Formuleer samen met je medewerkers een compacte gedragscode die in de praktijk aanspreekt.
• Als een werknemer de regels van de gedragscode overtreedt, mag je een sanctie opleggen, bijvoorbeeld een schorsing. Zorg dat in de gedragscode al duidelijk is opgenomen welke sanctie er volgt bij overtreding van een specifieke regel.
• Vraag je werknemers om de gedragscode te ondertekenen. Wettelijk gezien heb je geen instemming nodig, maar een handtekening zorgt er wel voor dat er duidelijkheid is bij je personeel en wellicht meer betrokkenheid.
• Herhaal de boodschap regelmatig, bijvoorbeeld in onboarding, kwartaalmeetings en via interne communicatie.

Tip 5. Zorg voor opvang en nazorg

Als je werknemer geconfronteerd wordt met agressie of geweld is snelle opvang en nazorg heel belangrijk. Vaak voelen slachtoffers zich bang, onzeker en onveilig. Als er niet snel de juiste specialistische aandacht komt, is de kans op verzuim en zelfs arbeidsongeschiktheid veel groter. Het kan namelijk jaren duren om een trauma als gevolg van een schokkende gebeurtenis te verwerken. 

• Vraag dus aan je arbodienst of bedrijfsarts welke hulp ingeschakeld kan worden. Zorg dat je directe opvang en nazorg kunt inschakelen via je arbodienst of een gespecialiseerd bureau.
• Investeer in peer-support: collega’s die getraind zijn om eerste emotionele steun te bieden.
• Analyseer ieder incident en neem verbetermaatregelen. Zo wordt een pijnlijke gebeurtenis toch een leermoment dat de organisatie sterker maakt.

Bekijk de video hieronder over slimme arbeidsvoorwaarden in de horeca. 4 ondernemers uit Amsterdam delen hun ervaring.

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid