Relatiebeding, wat is dat?

1. Wat is een relatiebeding?

In een arbeidscontract kun je een beding opnemen. Dit is gewoonweg een stuk tekst waarin je duidelijke afspraken maakt met je werknemer.

Je kunt bijvoorbeeld vastleggen dat een werknemer na zijn ontslag of vertrek niet mag werken voor huidige klanten en/of andere relaties van jouw bedrijf.

• Je kunt een periode bepalen waarin je werknemer bepaalde relaties niet mag benaderen. Bijvoorbeeld in het eerste jaar na zijn vertrek bij jouw bedrijf.
• Je benoemt ook de gevolgen als de afspraken niet nagekomen worden. Bijvoorbeeld een geldboete.

2. Wanneer is een relatiebeding nodig?

Je werknemer heeft misschien een goede zakelijke relatie opgebouwd met bepaalde klanten. Als hij vertrekt bij jouw bedrijf, wil je niet dat je klanten achter hem aanlopen en jou verlaten.

Om dit te voorkomen of de schade ervan te beperken is een relatiebeding nuttig. Een relatiebeding wordt veel gebruikt in de zakelijke dienstverlening.

Concurrentiebeding toevoegen

Als je (ook) wil voorkomen dat je werknemers aan de slag gaan voor een concurrerend bedrijf, kun je een concurrentiebeding toevoegen aain het contract.

Voorwaarden relatiebeding

Een relatiebeding of concurrentiebeding moet wel redelijk zijn. Zo mag je niet indirect bepalen dat een werknemer nergens meer aan de slag kan gaan in een vergelijkbare functie. Een dergelijk beding kan door de rechter afgewezen worden.

Om verwarring te voorkomen, kun je in het beding vastleggen om welke relaties het gaat. Je kunt dit zo specifiek maken als nodig is.

3. Relatiebeding maken, hoe?

Het relatiebeding leg je schriftelijk vast. Schriftelijk wil zeggen dat het beding in een contract staat. Als jij en je werknemer het arbeidscontract ondertekend hebben zijn alle gemaakte afspraken van kracht.

Een relatiebeding dat alleen in een cao, personeels­reglement of personeels­handboek staat is niet geldig.

Juiste formulering beding

Je mag niet zomaar je eigen invulling geven aan dit beding. Bij het maken van een relatiebeding is het verstandig een jurist in te schakelen of een andere expert in het arbeidsrecht. Een expert kan je adviseren over de juiste formulering van een relatiebeding.

Onderaan dit artikel vind je twee voorbeelden van een relatiebeding.

4. Relatiebeding vast contract of tijdelijk contract?

Een relatiebeding kun je in principe alleen opnemen in een vast contract. Bij een tijdelijk of flexibel contract is het alleen bij uitzondering toegestaan.

Zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen

Om een relatiebeding op te nemen in een tijdelijk of flexibel contract moet je goed motiveren dat er sprake is van 'zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen'. Deze belangen benoem je in het contract.

Verder moet je de termijn waarbinnen het relatiebeding geldig is niet te lang maken. Een termijn van meer dan een jaar na het ontslag wordt door veel rechters niet geaccepteerd. 

Zakelijke dienstverlener

Een beroepsfout kan je een fikse schadeclaim opleveren. Zorg dat jouw zaak blijft bestaan als het even tegenzit.

Kies voor zekerheid

5. Relatiebeding vernieuwen?

Zodra een werknemer doorgroeit naar een andere functie, is het verstandig om een vernieuwde versie van het relatiebeding te maken en te ondertekenen.

In sommige gevallen kan de rechter namelijk oordelen dat het relatiebeding de werknemer na zijn promotie verhindert om ergens anders een gelijkwaardige functie te vinden. In dat geval kan hij het beding beperken of ongeldig verklaren.

6. Overtreding van relatiebeding

Bij overtreding van het relatiebeding stuur je de (ex-)werknemer eerst een (aangetekende) brief. Daarin eis je dat de werkzaamheden worden gestaakt.

Als de werknemer doorgaat met zijn werkzaamheden voor jouw relatie, kun je in een kort geding bij de rechter eisen dat hij het relatiebeding alsnog nakomt en een dwangsom en/of schadevergoeding betaalt.

Boete bij overtreding

Heb je geen boete opgenomen in je relatiebeding? Dan moet je bewijzen welke schade je hebt geleden en op basis hiervan een schadevergoeding vragen.

7. Wanneer is een relatiebeding ongeldig?

Bij schadeplichtig ontslag is het relatiebeding niet meer geldig. Daarvan is sprake als je de werknemer ten onrechte op staande voet ontslaat.

Ook is het beding niet meer geldig als je de verkeerde opzegtermijn hanteert bij het opzeggen van de arbeids­overeenkomst. Let dus goed op als je afscheid neemt van een werknemer, anders kan hij er zo met je relaties vandoor gaan.

Voorbeeld relatiebeding 

Online zijn er verschillende voorbeelden te vinden van een relatiebeding. Het gaat vaak om een paar zinnen in een arbeidscontract, zoals de voorbeelden hieronder:

• Voorbeeld relatiebeding 1Het is voor de werknemer na uitdiensttreding gedurende ... maanden niet toegestaan om op enige wijze direct of indirect zakelijk contact te hebben met klanten van de werkgever op straffe van een boete van 8.000 euro.
• Voorbeeld relatiebeding 2Het is voor de werknemer na uitdiensttreding gedurende ... maanden niet toegestaan om klanten ... , ... en ... actief te benaderen op straffe van een boete van 950 euro per benaderde klant.

Dit zijn slechts voorbeelden van een relatiebeding. Je kunt het beding verder specificeren naar eigen wens. Het opstellen van een relatiebeding is maatwerk. Vraag een juridisch specialist om advies.

Bedingen in de arbeids­overeenkomst

Naast een relatiebeding kun je nog andere bedingen opnemen in een arbeidscontract. Zoals een:

• Concurrentiebeding
• Beding nevenwerkzaamheden
• Geheimhoudingsbeding
• Eenzijdig wijzigingsbeding

Voorbeeld arbeids­overeenkomst

Hoe maak je een contract dat aan de wet voldoet? Bekijk een voorbeeldcontract werknemer.

Rechtsbijstand­verzekering

De kans op een conflict is altijd aanwezig en juridische bijstand kan behoorlijk in de papieren lopen. Met een rechtsbijstand­verzekering ben je als ondernemer verzekerd van juridische hulp.

Beperk je risico's

Vragen over het arbeidscontract

• Wat voor arbeidscontracten zijn er?Er zijn allerlei soorten arbeids­overeenkomsten. Je kunt kiezen voor een arbeidscontract voor onbepaalde tijd (vast contract) of bepaalde tijd (tijdelijk contract), zoals een jaarcontract. Daarnaast heb je een uitzendovereenkomst, een detacheringscontract, een overeenkomst van opdracht en een oproepcontract.
• Hoe kan ik een arbeidscontract verlengen?Bij het verlengen van een tijdelijke arbeids­overeenkomst heb je te maken met de aanzegplicht. Dit betekent dat je een werknemer uiterlijk één maand voor de einddatum van zijn contract schriftelijk moet informeren over de verlenging. Bij een vast contract hoef je dat niet te doen, want er is geen einddatum.
• Wanneer moet ik een vast contract geven?Je mag als werkgever maximaal drie tijdelijke contracten aanbieden over een periode van maximaal drie jaar. Het vierde contract geldt dan als arbeids­overeenkomst voor onbepaalde tijd. Ook als je (per ongeluk) opnieuw een tijdelijk contract geeft wordt dit automatisch gezien als een contract voor onbepaalde tijd.
• Mag je een contract zomaar wijzigen?Nee, in principe heb je toestemming nodig van je werknemer. In sommige gevallen mag je een vast contract wel eenzijdig wijzigen. Bijvoorbeeld om arbeidsvoorwaarden aan te passen als je daar een gewichtige reden voor hebt. Daarom is het handig een eenzijdig wijzigingsbeding op te nemen in het contract.
• Hoe kan ik een contract opzeggen?Dat is afhankelijk van het type contract. In alle gevallen heb je te maken met een opzegtermijn. Deze termijn is standaard 1 maand, maar kan ook afhangen van hoe lang de werknemer in dienst is. De opzegtermijn kun je vastleggen in het contract. Bij het ontbinden van een vast contract moet je rekening houden met de regels voor ontslag.
• Waar vind ik een voorbeeld arbeidscontract?Er zijn online verschillende voorbeelden, modelcontracten, sjablonen en tools te vinden die je kunt gebruiken om je eigen arbeids­overeenkomst te maken. Houd wel rekening met de nieuwste wetgeving. Bekijk een paar voorbeelden van een arbeidscontract.
• Wat is een flexibel contract?Een flexibele arbeids­overeenkomst heeft variabele uren. Bekende voorbeelden zijn het nulurencontract en het min-maxcontract. In beide gevallen kun je de werknemer flexibel inzetten, bijvoorbeeld in drukke periodes of in vakantietijd.