Ziekte­verzuim, 7 oorzaken en 35 signalen

Ziekte kun je natuurlijk niet altijd voorkomen, maar je kunt als werkgever wel een belangrijke rol spelen bij de preventie van verzuim.

Ziekte­verzuim voorkomen

Er zijn verschillende soorten verzuim. Je hebt bijvoorbeeld wit verzuim (terechte ziekmelding) en zwart verzuim (onterechte ziekmelding). Daarnaast kun je een onderscheid maken in kort en langdurig verzuim, psychisch en fysiek verzuim.

Langdurig verzuim

Langdurig verzuim wordt steeds vaker veroorzaakt door psychische klachten. Denk aan werkstress en burn-outs. Psychisch verzuim is zelfs beroepsziekte nummer 1 in de meeste branches.

Vooral bij psychisch verzuim kun je als werkgever een preventieve rol spelen.

Ziekte­verzuim herkennen

Als je goed oplet, kun je veel gevallen van (ziekte)verzuim zien aankomen. Welke signalen zijn er dat een werknemer dreigt uit te vallen?

Bekijk de volgende 7 oorzaken en bijbehorende signalen:

1. Afnemend werkplezier

Is je werknemer nog wel happy? Werkplezier is het belangrijkste medicijn tegen ziekte­verzuim. Iemand die plezier heeft in het werk, zal zich minder snel ziekmelden. Let daarom op gedragsveranderingen. Iemand is bijvoorbeeld steeds vaker:

• Kortaf
• Cynisch
• Angstig
• Prikkelbaar
• Stil en teruggetrokken
• Besluiteloos

Ook uiterlijke kenmerken kunnen wijzen op verminderd werkplezier. Iemand oogt bijvoorbeeld:

• Vermoeid
• Futloos
• Slordig
• Afwezig

Als iemand vaker te laat komt is dat een extra teken aan de wand. Afnemend werkplezier en bijbehorende signalen kunnen samenhangen met een of meer van de onderstaande oorzaken en signalen.

2. Conflict met collega

Een conflict op het werk kan de oorzaak zijn van regelmatig kort verzuim of langdurig verzuim. Let vooral goed op de volgende signalen en probeer het in de kiem te smoren:

• Pesten
• Groepsvorming
• Discriminatie
• Agressie en geweld
• Slechte werksfeer

3. Onveilig werken

Als een werknemer niet veilig werkt, is de kans op een bedrijfsongeval groter. Dit kan leiden tot ernstige blessures en langdurig verzuim.

Let op deze signalen:

• Klachten over de werkplek
• Geen pauzes nemen
• Niet werken volgens protocol
• Geen beschermingsmiddelen dragen

Als werkgever moet jij zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden. Je mag ook gedragsregels opstellen voor je werknemers. In sommige branches is er zelfs een verplicht protocol voor werknemers.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's

4. Privéproblemen

De thuissituatie van je werknemer is veranderd. Een scheiding, een ziek kind of een sterfgeval in de familie. De spanningen rondom deze situaties kunnen hem te veel worden. Herken op tijd de signalen. Iemand is:

• Verdrietig
• Minder productief
• Minder betrokken
• Minder alert

5. Financiële problemen

Als je werknemer schulden heeft, kan dat een grote impact op zijn leven hebben. Dit kan ook leiden tot verzuim. Je herkent het bijvoorbeeld aan de volgende situaties. Iemand:

• Is onrustig, gestrest
• Is minder geconcentreerd op zijn werk
• Is regelmatig zijn 'portemonnee vergeten' (bij de lunch of een gezamenlijk cadeau)
• Is lang niet meer op vakantie geweest
• Vraagt om vooruitbetaling van loon of vakantiegeld

6. Toenemende werkdruk

Oplopende werkdruk is vaak een reden voor ziekte­verzuim. Als werkgever kun je dit natuurlijk goed in de gaten houden. Let er op dat iemand niet ondersneeuwt in het werk. Herken de signalen. Je werknemer:

• Slaat pauzes over
• Werkt regelmatig over
• Is gehaast, snel geïrriteerd
• Maakt veel fouten
• Is niet bereid collega's te helpen

Gevaren in jouw branche

Psychisch verzuim is zelfs beroepsziekte nummer 1 in de meeste branches. Ga na wat de meest voorkomende beroepsziekten zijn in jouw branche. Dan weet je waar je op moet letten.

7. Fysieke en psychische klachten

Duidelijke signalen voor naderend ziekte­verzuim zijn klachten over de fysieke of mentale fitheid. Misschien klaagt een werknemer zelf of je hoort het van een ander.

Neem deze klachten dus serieus. Hieronder lees je hoe je hiermee om kunt gaan als werkgever.

Verzuim beperken, kom in actie!

Wat kun je als werkgever doen met deze signalen? Zorg dat je in alle gevallen snel in actie komt en laat zien dat je betrokken bent bij je werknemer. Maak regelmatig een praatje en vraag hoe het gaat.

Zorg dat er bij functioneringsgesprekken genoeg tijd is voor feedback. Laat weten dat er tussendoor ook ruimte is voor een gesprek.

Vergeet verzuim niet tijdens het functioneringsgesprek. Gebruik het functioneringsgesprek formulier (docx) van Ondernemen Met Personeel. Dit document kun je eenvoudig zelf aanpassen en invullen.

Creëer zo een open cultuur, waarin jij als werkgever benaderbaar bent. Daarmee kun je werknemers gemotiveerd houden en veel verzuim­gevallen voorkomen.

Hoe pak je het aan?

Is je werknemer vaker ziek? Ga dan een verzuim­gesprek aan. Geef aan wat je opvalt en vraag vriendelijk wat er aan de hand is, zonder naar medische redenen te vragen. Neem de tijd voor het verhaal van je werknemer.

Ga niet in discussie over klachten, maar toon vooral begrip. Vraag of je iets kunt doen voor je werknemer en denk mee in mogelijke oplossingen. Schakel waar nodig direct de bedrijfsarts in of een andere arbeidsdeskundige.

Checklist verzuim voorkomen

Hoe verlaag je verzuim? Download de gratis Checklist verzuim voorkomen en ga aan de slag.

Voorkom schade door ziekte­verzuim

Verzuim in de hand houden is cruciaal voor een gezonde bedrijfsvoering. Zieke werknemers kunnen je namelijk veel geld kosten.

Naast de verplichte loondoorbetaling bij ziekte heb je waarschijnlijk al snel te maken met omzetverlies, kosten voor vervanging en de kosten van verzuim­begeleiding.

Verzuim­kosten berekenen

Inzicht in verzuim en verzuim­kosten is heel belangrijk. Weet jij bijvoorbeeld wat nu het verzuim­percentage is in jouw bedrijf? En wat kost het je precies?

Ontdek wat ziekte­verzuim kost voor jouw bedrijf. Gebruik bijvoorbeeld de verzuim­calculator van De Goudse verzekeringen. Binnen enkele minuten heb je inzicht in de kosten van je eigen bedrijf en een handige vergelijking (benchmark) met andere bedrijven in jouw branche.

Kosten per zieke werknemer

Wat betaal je precies als je werknemer ziek is? Gebruik de rekentool zieke werknemer.

Verzekering tegen verzuim

Ziekte­verzuim kun je beperken, maar niet volledig voorkomen. Daarom is het slim een ziekte­verzuim­verzekering af te sluiten. Dan hoef je niet op te draaien voor de loonkosten van je zieke werknemer.

Trouwens, een verzekeraar helpt je vaak ook bij het voorkomen van verzuim. Je kunt bijvoorbeeld gebruikmaken van een verzuim­coach en een gezondheidscheck voor je personeel.

Vraag aan een onafhankelijke verzekerings­adviseur wat de mogelijkheden zijn voor jouw bedrijf of vraag een offerte aan.

Vragen over ziekte­verzuim

• Wat zegt de Wet verbetering poortwachter?

  De Wet verbetering poortwachter gaat over het helpen van werknemers die langdurig ziek of arbeidsongeschikt zijn. Je bent verplicht de richtlijnen en stappen te volgen voor een goede re-integratie van ziek personeel.

• Hoe kun je verzuim voorkomen?

  Je kunt als werkgever en leidinggevende verzuim voor zijn door te letten op bepaalde signalen. In onze checklist verzuim voorkomen ontdek je slimme manieren om ziekte en verzuim te beperken binnen je bedrijf.

• Waarom een ziekte­verzuim­verzekering afsluiten?

  Het voorkomen van verzuim en begeleiden van ziek personeel kan je veel geld en tijd kosten. Een ziekte­verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak. Met een verzuim­verzekering dek je de loondoorbetaling bij ziekte van je personeel. Je krijgt vaak ook hulp bij het voorkomen en beperken van verzuim.

• Wanneer zet je een arbodienst of bedrijfsarts in?

  De wet zegt dat je binnen een week na de ziekmelding je arbodienst of individuele bedrijfsarts op de hoogte moet brengen. Je arbodienst of verzekeraar kan je vragen dit op de eerste ziektedag al te doen. Je arbodienst of bedrijfsarts gaat je vervolgens helpen de juiste stappen te zetten.

• Mag een zieke werknemer op vakantie?

  Een zieke werknemer kan soms ook vakantie nemen. Als een langdurig zieke werknemer re-integratieverplichtingen heeft, kan hij vakantiedagen inzetten om even een rustpauze te nemen van zijn re-integratie. Alleen als dit zijn herstel negatief zou beïnvloeden, mag je de vakantieaanvraag afwijzen.

• Welke loonsancties zijn er bij verzuim?

  Als je niet voldoet aan je verplichten bij de re-integratie van je werknemer kun je een loonsanctie (boete) krijgen van het UWV. Vaak moet je dan nog een jaar langer het loon van je zieke werknemer doorbetalen. Ook je werknemer kan een loonsanctie krijgen als hij niet meewerkt aan zijn re-integratie.

• Krijgt mijn zieke werknemer een uitkering?

  Is een werknemer met een vast contract na twee jaar nog steeds ziek, dan kan hij een WIA-uitkering krijgen. In bepaalde gevallen heeft een zieke werknemer al eerder recht op een Ziektewetuitkering, bijvoorbeeld als hij een tijdelijk contract had en ziek uit dienst gaat, of ziek is vanwege een orgaandonatie, zwangerschap of bevalling óf als hij onder een no-riskpolis valt.

• Waar staan de verplichtingen voor werkgevers bij ziekte?

  De belangrijkste verplichtingen staan in de Arbowet en de Wet verbetering poortwachter. Zo ben je verplicht te zorgen voor goede begeleiding van zieke werknemers. Op basis van deze twee wetten kun je zelf een arbobeleid samenstellen voor jouw bedrijf. In je cao kunnen aanvullende verplichtingen staan voor arbeidsomstandigheden en ziekte­verzuim in jouw branche.

Ziekte­verzuim­verzekering

Verlaag de risico's en onverwachte kosten van ziek personeel met een verzuim­verzekering, ontdek wat dit voor jouw onderneming kan betekenen.

Bekijk de oplossingen