Flexibele arbeidsvoorwaarden, zo zet je ze in

Voor veel bedrijven in het MKB is het een uitdaging om goede werknemers te vinden en te behouden. Vooral in tijden van krapte op de arbeidsmarkt hebben werkzoekenden een goede onderhandelingspositie. De realiteit is dat je dan soms achter het net vist.

Maar ook als kleinere werkgever heb je heel wat troeven in de hand. Heb je al eens gedacht aan flexibele arbeidsvoorwaarden?

Wat zijn flexibele arbeidsvoorwaarden? 

Flexibele voorwaarden zijn secundaire arbeidsvoorwaarden die medewerkers zelf mogen kiezen. Het idee is dat ze op die manier hun werk en beloning beter kunnen afstemmen op de persoonlijke situatie en behoeften.

Vaak worden flexibele arbeidsvoorwaarden aangeboden in de vorm van een cafetariamodel of individueel keuzebudget (IKB).

Flexibele arbeidsvoorwaarden budget

In plaats van iedereen dezelfde secundaire voorwaarden te geven, kun je maandelijks of jaarlijks een budget geven dat je medewerkers naar wens kunnen besteden. Vaak is de hoogte van het budget gekoppeld aan het salaris (een vastgesteld percentage). 

Het maandelijkse keuzebudget kan worden opgespaard. Als er niets mee wordt 'gekocht', betaal je het gespaarde bedrag in december uit.

Voorbeelden van flexibele arbeidsvoorwaarden

Welke flexibele arbeidsvoorwaarden wil jij aanbieden? Bekijk 10 voorbeelden:

1. Persoonlijke ontwikkeling: bijvoorbeeld een vast jaarbedrag voor het volgen van cursussen of coaching.
2. Zelf indelen van werkuren: ouders kunnen het heel prettig vinden als ze hun kinderen zelf kunnen brengen naar en ophalen van opvang/school.
3. Extra verlof: meer vrije dagen in het jaar of een iets langere vakantie.
4. Baaldag: één snipperdag in het jaar voor als alles tegenzit.
5. Een (elektrische) fiets van de zaak: de aanschaf van een fiets die ook wordt gebruikt voor het woon-werkverkeer.
6. Inrichting thuiswerkplek: niet alleen de aanschaf van de nodige apparatuur, maar ook bijvoorbeeld tegemoetkoming voor gebruiksartikelen.
7. Sportabonnementen: fitness op kosten van de baas.
8. Verhoging van het mobiliteitsbudget: bijvoorbeeld 1e klas reizen in het ov.
9. Extra loon: het gespaarde budget als extra loon laten uitbetalen.
10. Sparen voor een sabbatical: uren laten opsparen voor een langere tijd, zodat iemand een aantal maanden vrij kan opnemen voor die bijzondere wereldreis.

Fiscaal aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden

Wist je dat je sommige arbeidsvoorwaarden ook belastingvrij kunt geven? Dat kan binnen de vrije ruimte van de werkkostenregeling (WKR). Daarnaast zijn er nog gerichte vrijstellingen voor vervoers- en verblijfskosten, opleiding, computers, gereedschap en verhuizingen.

Vier soorten arbeidsvoorwaarden

Arbeidsvoorwaarden kun je opdelen in vier categorieën. Je hebt primaire arbeidsvoorwaarden, zoals het loon en de werktijden. Hier moet je verplicht afspraken over maken. Daarbij ben je gebonden aan de wetten in het arbeidsrecht.

Daarnaast zijn er secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een bonusregeling, dertiende maand of auto van de zaak. Als je bedrijf gebonden is aan een cao, dan moet je de regels in je cao volgen.

Verder heb je ook nog tertiaire en quartaire arbeidsvoorwaarden. Dat zijn allerlei extra regelingen die niet direct in geld zijn uit te drukken. Zoals het gebruikmaken van de faciliteiten op het werk, de mogelijkheid om te sporten of een opleiding te volgen. Hierin heb je vaak de meeste flexibiliteit.

Lees meer over tertiaire en quartaire arbeidsvoorwaarden.

Groeien met personeel

Samen met personeel werk je aan de groei van je bedrijf. Wil je weten wat daarbij in de weg kan staan? Met een adviseur breng je dit in kaart.

Ik wil advies

Voordelen van flexibele arbeidsvoorwaarden

Voor elk wat wils dus. Maar waarom zou je flexibele arbeidsvoorwaarden aanbieden? Dit zijn de belangrijkste voordelen:

• Aantrekkelijke werkgever: je kunt je niet alleen onderscheiden met unieke arbeidsvoorwaarden, maar je presenteert jezelf ook als iemand die z'n mensen echt belangrijk vindt. Dat is nog eens goed werkgeverschap.
• Behoud van talent: in een krappe arbeidsmarkt kunnen extra voorwaarden het verschil maken tussen blijven of gaan. Personeels­behoud is cruciaal.
• Inclusiviteit en transparantie: geen scheve gezichten meer omdat die ene collega net iets beter de onderhandelingen heeft aangepakt. Je biedt iedereen dezelfde opties aan, waarmee je aangeeft geen onderscheid te willen maken. Zo voorkom je discriminatie op de werkvloer.
• Betere werk-privébalans: flexibele werkuren of extra vrije dagen bieden meer ruimte om goed voor kinderen te zorgen en hobby's te beoefenen.
• Meer autonomie: onderzoek wijst uit dat werknemers die autonomie ervaren tevredener zijn, minder last hebben van stress en minder vaak ziek worden.

Nadelen van flexibele arbeidsvoorwaarden

Natuurlijk zijn er ook nadelen. Je moet bijvoorbeeld wat controle loslaten, want het is lastiger te overzien als iedereen zelf zijn werkuren gaat bepalen. Dat kan ook de bezettingsgraad beïnvloeden. Maar met goede afspraken en door verantwoordelijkheden neer te leggen bij je teams, is veel op te lossen.

Ook zul je meer administratie hebben om keuzes van je personeel te faciliteren. Verder moet je goed uitzoeken wat de gevolgen zijn op het gebied van belastingen en toeslagen en hoe je omgaat met (langdurige) ziekte en pensioenopbouw.

Zorg voor een goede verlofregistratie.

Stappenplan flexibele arbeidsvoorwaarden invoeren

Wil je flexibele arbeidsvoorwaarden gaan aanbieden? Dit stappenplan kan je daarbij helpen:

1. Onderzoek de behoeften
   Bedenk niet alles zelf, maar praat open met je medewerkers over wat ze willen. Denk daarna na over ludieke én praktische arbeidsvoorwaarden in plaats die van andere werkgevers te kopiëren. Vraag je daarbij telkens af: is deze arbeidsvoorwaarde ook echt interessant voor mijn bedrijf?
2. Stel duidelijke flexibele arbeidsvoorwaarden op 
   Dit kun je in samenwerking met een hr-specialist doen. Waar het om gaat is dat de regels en richtlijnen duidelijk zijn. Leg ze daarna vast, bijvoorbeeld in het personeels­handboek.
3. Communiceer en leid op
   Iedereen moet weten waar hij recht op heeft en hoe hij het persoonlijke keuzebudget effectief kan inzetten. Organiseer een bijeenkomst of inwerkcursus en laat de techniek voor je werken (bijvoorbeeld een handige app of intranet). Stel duidelijke doelen en verwachtingen, en zorg voor een goede balans tussen autonomie en verantwoordingsplicht.
4. Monitor en evalueer
   Welke flexibele arbeidsvoorwaarden zijn populair en welke juist niet? Waarom wel of niet? Bereiken ze het beoogde doel? Verzamel feedback en pas waar nodig de arbeidsvoorwaarden aan om een evenwicht te vinden tussen flexibiliteit en de behoeften van je bedrijf.

Er zijn commerciële partijen die zich hebben gespecialiseerd in het aanbieden van een cafetariamodel of persoonlijk keuzebudget. Laat je goed informeren en besteed de implementatie eventueel uit.

Flexibele arbeidsvoorwaarden en de wet

Met een set aan flexibele voorwaarden geef je een mooie invulling aan de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden. Als je je werknemers goed informeert, weet iedereen waar hij of zij aan toe is.

Flexibel werken en thuiswerken

In de Wet flexibel werken (wfw) is vastgelegd dat iedere werknemer het recht heeft om een aanvraag te doen voor aanpassing van arbeidsduur, werktijden en arbeidsplaats (zoals thuiswerken). Als dat past binnen jouw bedrijfsvoering kun je dit op een mooie manier faciliteren met flexibele arbeidsvoorwaarden.

De overheid zet zwaar in om mensen tot hun pensioen gelukkig, gezond en productief aan het werk te houden. Dit zal resulteren in steeds meer wetten die dat mogelijk moeten maken. Lees meer over duurzame inzetbaarheid.

Vragen over flexibele arbeidsvoorwaarden

• Wat zijn flexibele arbeidsvoorwaarden?

  Flexibele arbeidsvoorwaarden zijn voorwaarden die medewerkers zelf mogen kiezen. Daardoor kunnen ze werk en beloning beter afstemmen op hun eigen behoeften. Vaak is er een individueel keuzebudget (IKB) of een lijst met voorwaarden waar ze uit kunnen kiezen (cafetariamodel).

• Welke flexibele arbeidsvoorwaarden zijn er?

  Er zijn allerlei secundaire arbeidsvoorwaarden die je flexibel kunt aanbieden. Zoals een spaarregeling voor extra vrije dagen of extra loon. Denk ook aan de keuze tussen een fiets of auto van de zaak. Of juist liever een abonnement op de sportschool.

• Waarom flexibele arbeidsvoorwaarden aanbieden?

  Flexibele arbeidsvoorwaarden zijn aantrekkelijk voor nieuwe werknemers. Zo kun je personeel aantrekken. Het helpt ook bij het behouden van goed personeel. Hiermee kun je het verschil maken in een periode van arbeidskrapte. Het zorgt er ook voor dat werknemers meer betrokken blijven en zich beter inzetten voor je bedrijf.

Test: Klaar voor personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Start de test